Aandelen zijn eigendomsbewijzen van bedrijven. Wie een aandeel koopt, wordt dus een klein betje eigenaar van het bedrijf. Aandeelhouders hebben vaak stemrecht tijdens de aandeelhoudersvergadering en kunnen profiteren van koerswijzigingen en dividend. Wat aandelen precies zijn en hoe ze werken, lees je in dit artikel.

Belangrijkste eigenschappen van aandelen

De belangrijkste eigenschappen van aandelen hebben we kort voor je opgesomd. Daar gaan we verderop in dit artikel dieper op in.

• Aandelen zijn bedacht in Nederland: het eerste aandeel ooit werd uitgegeven in 1602 door de VOC
• Aandelen worden sinds 2013 enkel digitaal uitgegeven
• Een aandeelhouder is eigenaar van het kapitaal van een bedrijf voor het percentage aandelen dat hij bezit
• Een aandeelhouder heeft meestal stemrecht tijdens de aandeelhoudersvergadering
• Bedrijven kunnen een deel van hun winst uitkeren aan aandeelhouders: het dividend
• De aandelen van beursgenoteerde bedrijven worden verhandeld op de aandelenmarkt. In Nederland is dat de effectenbeurs van Euronext Amsterdam

Waarom worden aandelen uitgegeven?

Heeft een bedrijf geld nodig, dan kan dat bedrijf aankloppen bij een bank en een lening afsluiten. In ruil daarvoor wil de bank echter garanties en worden er kosten in de vorm van rente in rekening gebracht. Bovendien moet de lening binnen een bepaalde periode worden afgelost.

Een bedrijf kan er ook voor kiezen om op een andere manier geld op te halen: door aandelen uit te geven. Dat noem je een emissie. Als het de eerste keer is dat een bedrijf aandelen uitgeeft aan het publiek, dan heet dat een beursgang.

Lees ook: bij deze brokers kun je direct handelen in aandelen

Tijdens een emissie probeert het bedrijf geld op te halen. Heeft een bedrijf bijvoorbeeld 1 miljoen euro nodig, dan kan het 100.000 aandelen uitgeven voor een prijs van 10 euro per aandeel.

Wie een aandeel koopt, wordt een klein beetje eigenaar van het kapitaal van een bedrijf. Hoeveel precies, hangt af van het percentage aandelen dat de aandeelhouder bezit. De koper van zo’n aandeel neemt wel een risico: hij heeft geen garantie dat het bedrijf winst gaat maken of dat de waarde van zijn aandelen stijgt.

Soms wil een bedrijf meer aandelen uitgeven. De huidige aandeelhouders zijn daar meestal niet blij mee, omdat hun aandelen dan waarschijnlijk minder waard worden. Er ontstaat dan namelijk een groter aanbod. Aandeelhouders kunnen daarom vaak als eerste de nieuwe aandelen kopen voor een aantrekkelijke prijs.

Wat zijn aandelen waard?

De waarde van een aandeel wordt in eerste instantie bepaald door het bedrijf dat de aandelen uitgeeft. Die prijs hangt vaak samen met de (verwachte) bedrijfsresultaten. Tijdens een emissie wordt de daadwerkelijke prijs vastgesteld. Dat gebeurt volledig op basis van vraag en aanbod.

Als er meer geïnteresseerden dan beschikbare aandelen zijn, zal de prijs van het aandeel namelijk stijgen. Net zo lang tot er een perfecte balans is tussen het aantal beschikbare aandelen, het aantal geïnteresseerde beleggers en de prijs die zij bereid zijn daarvoor te bepalen.

De prijs van een aandeel is continu in beweging. De vraag naar een aandeel is namelijk altijd anders. Al die prijsveranderingen worden vastgelegd in de aandelenkoers. Beleggers hopen dat de koers van hun aandeel stijgt, want dan kunnen ze het aantal later met winst verkopen. Maar dat is geen garantie. Als er minder interesse dan aanbod is, zal de prijs van het aandeel zakken.

Hoe werkt de aandelenhandel?

Ook na de uitgifte van aandelen kunnen de waardepapieren verhandeld worden. Dat gebeurt op de effectenbeurs, ook wel aandelenmarkt genoemd. Dat is een plek waar beleggers hun aandelen kunnen kopen en verkopen.

Vrijwel elk land heeft zijn eigen effectenbeurs en een bedrijf kan zelf kiezen bij welke beurs het zijn aandelen wil aanbieden. In Nederland is dat de Euronext Amsterdam, gevestigd aan het Beursplein 12.

Vroeger stonden daar schreeuwende mannen, met hun mobieltjes in de lucht, driftig hun aandelen te verhandelen. Tegenwoordig is het er een stuk rustiger, omdat de aandelenhandel bijna helemaal digitaal verloopt.

Wie zelf wil handelen in aandelen, heeft een beleggingsrekening nodig. Die open je bij een online broker. Daarna kun je zelf beslissen welke aandelen je wilt kopen of verkopen. Dat gebeurt met slechts een paar muisklikken en gaat razendsnel. Het is tegenwoordig dus heel gemakkelijk om een aandeelhouder te worden.

Hoe verdien je met aandelen?

De winst die je met aandelen maakt, noem je het rendement. Aandeelhouders kunnen op twee manieren profiteren van rendement: door koerswinst en dividenduitkeringen.

Koerswinst

Koerswinst is de winst die ontstaat als je een aandeel voor hogere prijs verkoopt dan je er oorspronkelijk voor betaalde. Dat verschil – minus eventuele kosten – noem je de koerswinst.

Sommige beleggers geloven dat succesvolle bedrijven op de lange termijn altijd in waarde stijgen. Zij beleggen op de lange termijn en zullen hun aandelen dus vrijwel nooit verkopen. Koerswinst is voor hun dus hooguit interessant als ze met pensioen gaan of geen toekomst meer in het bedrijf zijn.

Andere beleggers proberen juist te profiteren van kleine koersschommelingen of de – soms onverwachtse – hoge pieken en diepe dalen. Dat wordt gezien als speculeren en is een risicovolle manier van beleggen.

Dividend

Als een bedrijf winst maakt, kan het die winst delen met de aandeelhouders. Het bedrijf keert dan dividend uit. Dividend is dus een winstuitkering. Hoe meer aandelen je bezit, hoe meer dividend je ontvangt.

Bedrijven zijn niet verplicht om dividend uit te keren. Ze mogen het ook herinvesteren in de onderneming. Dat kunnen ze bijvoorbeeld doen in economisch onzekere tijden of als ze nog hard aan het groeien zijn. Zogenaamde groeibedrijven keren doorgaans dus geen of weinig dividend uit.

Veel beursgenoteerde bedrijven keren ook dividend uit als ze weinig of geen winst maken. Op die manier houden ze namelijk hun aandeelhouders tevreden. Het zorgt er bovendien voor dat een aandeel interessant wordt voor nieuwe beleggers.

Voordelen

De handel in aandelen heeft een aantal voordelen. Het levert doorgaans bijvoorbeeld meer op dan bijvoorbeeld obligaties of een spaarrekening. Bovendien profiteer je van de koersstijging als het goed gaat met het bedrijf, in de vorm van dividend.

Nadelen

Beleggen in aandelen heeft ook nadelen. Wat zijn aandelen bijvoorbeeld waard als het bedrijf failliet gaat? Bijzonder weinig. Tijdens een faillissement worden namelijk eerst alle schuldeisers betaald. Pas daarna zijn de aandeelhouders aan de beurt en meestal is er dan nog weinig te verdelen.

Aandelen kennen dus meer risico dan bijvoorbeeld obligaties of een spaarrekening. Daarnaast kunnen de transactiekosten hoog oplopen als je veel transacties verricht. Het kost tenslotte ook de nodige tijd en kennis om te bepalen welke aandelen een interessant rendement kunnen opleveren.

Bovendien heb je meestal een groot bedrag nodig om veel verschillende aandelen te kopen. Die kunnen namelijk behoorlijk duur zijn, zeker als het om populaire aandelen gaat van grote bedrijven. En dat is gevaarlijk, want als belegger wil je zoveel mogelijk spreiden.

Aandelen in een beleggingsfonds

Een aantal van die nadelen komen te vervallen als je aandelen koopt via een beleggingsfonds. Dat is een beleggingsproduct dat zélf verschillende aandelen en andere producten koopt. Door aandelen in een beleggingsfonds te kopen, beleg je dus indirect in heel veel andere bedrijven.

Lees ook: dit moet je weten over beleggen in een beleggingsfonds

De meeste beleggingsfondsen worden beheerd door professionele beleggers. Zij bepalen dus in welke aandelen ze beleggen. Dat scheelt een hoop tijd en zorgen. Houd er rekening mee dat daar wel beheerkosten tegenover staan.

Een populair alternatief van beleggingsfondsen zijn de zogenaamde Exchange Traded Funds. Deze producten volgen de koers van een reeks aandelen. Bijvoorbeeld binnen een bepaalde sector of land. Aangezien daar geen mens aan te pas komt, zijn de kosten van ETF’s relatief laag. Bovendien kun je jouw beleggingen op die manier gemakkelijk spreiden over veel verschillende aandelen.

Wat zijn hefboomproducten?

Beleggers die vooral geïnteresseerd zijn in koerswinst, vinden de koerswijzigingen van aandelen soms te beperkt. Speciaal daarvoor zijn er hefboomproducten in het leven geroepen. Dat zijn beleggingsproducten die de koers van een aandeel volgen, maar met een bepaalde factor worden versterkt.

Voorbeelden van hefboomproducten zijn turbo’s, sprinters en CFD’s. Houd er rekening mee dat hefboomproducten enkel geschikt zijn voor actieve beleggers en aanzienlijk meer risico kennen. Bovendien word je met deze producten nooit de eigenaar van het fysieke aandeel. Al vinden speculatieve beleggers dat doorgaan geen enkel probleem. Zij kopen deze producten enkel om te speculeren op koersschommelingen.

Twijfel je of deze risicovolle producten iets voor jou zijn? Open dan eerst een oefen-account, zodat je het kunt uitproberen met een fictief vermogen. Het maken van een fout kost je dan geen geld.

Risico’s

Hoewel dat grotendeels afhangt van de bedrijven waarin je belegt, is de handel in aandelen relatief risicovol. Spreid daarom je beleggingen door aandelen te kopen van verschillende soorten bedrijven en sectoren. Beleg bovendien nooit met geld dat je niet kunt missen en realiseer je dat je aandelen minder waard kunnen worden. Het Nibud legt uit of het in jouw situatie verstandig is om aandelen te kopen.